De deradicalisering van de gevangenissen : tussen executie en verbanning (part two)
Wat schuilt er achter offciële verklaringen ? Wat bedoelt men met deradicaliseren ? Wat dekt dat woord ?
In augustus 2009 werd ik zowel als leraar als als bezoeker in de gevangenis persona non grata verklaard in alle Belgische gevangenissen omwille van « veiligheidsredenen ». Mijn bezoeken aan Nizar Trabelsi in de gevangenis van Lantin en mijn vriendschap met enkele mensen, die door de staatsveiligheid geficheerd zijn, volstonden om me mijn werk af te nemen. Wanneer we over 'deradicaliseren' praten, dan is het dit soort zuiveringen dat de overheid op het oog heeft.
In één van de vonnissen over de zaak, in december 2014, verklaarde een Brusselse rechter : « Een vaag vermoeden van sympathie voor ideologieën, die op indirecte manier het terrorisme rechtvaardigen is een risico, dat de administratie van het gevangeniswezen om evidente redenen van veiligheid niet kan lopen. »1 Met « veiligheid » als paswoord, wordt vandaag een afdanking gewettigd, ook al is er geen enkel feit, aanwijzing of bewijs van ‘het vaag vermoeden’, waarover de rechtbank of de penitentiaire administratie het heeft. Buiten de gevangenis zou je spreken over een ‘opiniedelict’. Men zou vragen om al was het maar één citaat dat staaft wat ze beweren. Maar dat geldt dus niet als het over gevangenissen gaat.
De ouders van kinderen die vertrokken zijn naar Syrië kunnen er ook over meespreken. Achter de mooie verklaringen van « hulp en bijstand aan de ouders », schuilen brutale interventies van de antiterreurpolitie in hun woningen en de beschuldiging, dat ze zo goed als medeplichtig zijn aan terrorisme.
Bekijkt u hiervoor maar even dit filmpje over de behandeling van zo’n Belgische familie2.
Gevangenen, wiens godsdienst de islam is, weten dat ze met de aangekondigde deradicalisering allemaal geviseerd worden als de risicogroep inzake terrorisme. Deradicalisering betekent voor hen : onder observatie geplaastst worden. Vanaf nu is het op zijn hoede zijn voor ieder teken, dat door de autoriteiten zou kunnen gezien worden als ‘radicalisering’, wat dat dan ook moge betekenen. Vermijden dat je op een lijst geplaatst wordt van « radicaliserende of geradicaliseerde personen ».
Dat staat immers zowat gelijk aan het op een antiterroristenlijst komen, zoals die, buiten de gevangenis, in alle Westerse landen in voege is sinds de aanslagen in New York van 9/11. Ook daar geldt : geen preciese beschuldiging nodig, geen juridische garanties over wat er verder met je kan gebeuren, geen tegenstrijdige procedures om de plaatsing erop tegen te gaan of om van de lijst verwijderd te worden, geen onafhankelijk orgaan om daarover te oordelen. Willekeur en machtsmisbruik troef.
De zogeheten strijd tegen de radicalisering staat niet los van een context van oorlog en ook niet van wat er, voor en na de gevangenis met je kan gebeuren. Deradicalisering vormt zo een onderdeel van de heersende uitzonderingstoestand en een nieuwe schakel in een keten van repressie.
Oorlog tegen the ennemy within.
De boodschap luidt dat we sinds « de Franse 11 september » (de moordpartijen bij Charlie Hebdo en bij de Cacher supermarkt in Parijs in januari 2015), en na de moordende schietpartij in Verviers in eigen land enkele dagen later, niet langer of alleen in buitenlandse interventies tegen het terrorisme verwikkeld zitten. Het gaat vanaf nu om de vijand onder ons. Als hij spreekt over de gebeurtenissen bij Charlie Hebdo, op 13 januari 2015, zes dagen na de aanslagen in Parijs, verklaart eerste minister en socialist Valls voor de Franse Assemblée : « Ja, Frankrijk is in oorlog tegen het terrorisme, het djihadisme, en het radicaal islamisme. » Het is alsof we Bush bezig hoorden na de aanslagen in New York, met alle dramatische gevolgen die we intussen kennen. Een verklaring die ook in België als een echo weerklinkt.3
« De vijand » zit nu ook onder mensen geboren en getogen in eigen land. Mensen die plots opduiken uit het niets. Of die vertrekken en vooral terugkeren van de oorlog in Syrië.
Oorlog en Westerse interventie in Afghanistan, Irak, Lybië, Syrië, Mali, Somalië, de open wonde van Palestina en Gaza.. : we zijn er de afgelopen vijftien jaar aan gewend geraakt. Volgens een rapport van drie wetenschappelijke en pacifistische organisaties heeft de War on terror die gestart werd na 11 september 2001 het leven gekost aan minstens 1,3 miljoen mensen in Afghanistan, Irak en Pakistan 4. De massabetogingen tegen de oorlog in de Europese hoofdsteden hebben plaats gemaakt voor 'republikeinse marsen' en manifestaties tegen het terrorisme. De Europese vredesbeweging is gestorven op het ritme van telkens een nieuwe oorlog en onder de dodelijke onverschilligheid ervoor.
Het is parallel met deze evolutie van oorlog en onverschilligheid dat het fenomeen van de moslim vrijwilligers uit onze landen van eerst enkele tientallen voor Irak of Afghanistan, is uitgegroeid tot honderden voor Syrië of Somalië, en meer en meer oncontroleerbaar is geworden. In hetzelfde spoor is ook het spook van de binnenlandse vijand er steeds sterker op geworden.
De oprichting van gevangenenkampen voor Moslims in Guantanamo, Bagram of Abu Graibh, foltering incluis ; de standrechterlijke executie van Ben Laden, noch de officiële terugtrekking van de Westerse troepen uit Irak of de aankondiging ervan uit Afghanistan hebben enig soelaas gebracht. Veel meer dan dat het geval was tien of vijftien jaar geleden, zit de wereld gevangen in een spiraal van barbarij en ononderbroken emotionele schokken. Van Kopenhagen tot Tunis, van Brussel tot Parijs, van drones tot onthoofdingen, zelfmoordbommen of kalachnikovs die onschuldigen neermaaien.. geen plek is nog veilig. Een spiraal, waarbij de ene barbarij en wreedheid wordt beantwoord met een andere.
De terugkeer van de doodstraf
Na de moord op 141 mensen, waaronder 132 scholieren in de Pakistaanse stad Peshawar, besloot Pakistan het moratorium op de doodstraf op te heffen en over te gaan tot executies van terroristen.5
Nadat IS een Jordaanse piloot levend verbrandde, deed Jordanië hetzelfde. Het hief het sinds 2006 van kracht zijnde moratorium op de doodstraf op. De morgen na de verbranding van de piloot, werden Sajida al-Rishawi en Ziad Karbouli opgehangen in de gevangenis van Swaqa.6
Als ik zie hoe de antiterreur politie de zaken in Parijs of Verviers heeft « afgehandeld », dan zitten wij op diezelfde glijdende piste naar doodstraf en executie. En dan betwijfel ik sterk of we, indien we met hetzelfde zouden geconfronteerd worden als Pakistan of Jordanië, een andere, meer geciviliseerde reactie zullen hebben.
Geen risico’s meer, geen gevangenen meer..
Als we inderdaad in een binnenlandse oorlog zitten, en niet meer op het terrein van het oplossen van criminele feiten, dan heeft dat zijn gevolgen.
Wie spreekt van oorlog breidt het aantal tegenstanders uit naar een land, een volk, een gemeenschap. Het Comité I dat de inlichtingendiensten controleert, becijferde enkele jaren geleden de potentiele vijand als volgt : “Van de 400.000 moslims in België zijn er 8.000 besmet met een radicaal-islamistisch gedachtengoed”.7
Oorlog geeft ook aan dat (vermoedelijke) daders op een militaire en niet langer op een gerechtelijke manier, mogen aangepakt worden.
Geen risico’s meer. Geen tijd meer om een beleg te doen van de plaats waarop vermoedelijke daders of verdachten van een misdrijf zich hebben teruggetrokken. Niet meer wachten tot ze zich mischien overgeven, zodat ze kunnen worden gearresteerd, ondervraagd en een proces kunnen krijgen.
Nee, zowel Omar Abdel Hamid El-Hussein in Kopenhagen, als Mehra in Toulouse, als de Kouachi broers en Ahmed Coulibaly in Parijs, als Sofiane Amghar et Khalid Ban Larbi, de verdachten in Verviers, werden doodgeschoten. Geen mens die zich hier nog vragen bij stelt.8
Een deel van de democratische pers juicht en propageert dit als de manier waarop we vanaf nu recht doen geschieden. « Abattu ! » titelt Sud presse onder de foto’s van de neergeschoten daders, onder de hoofdtitel : « Justice est faite. » Doodgeschoten ! Recht is geschied. 9 En daarmee hebben de autorieiten alvast één probleem van de radicalisering in de gevangenissen opgelost : de verdachten of daders van aanslagen zullen gewoon nooit in een gevangenis belanden.
De verbanning
Aan het andere uiteinde van de keten van repressie bevindt zich de verbanning. De twee centrale elementen hier zijn de verbanning van gevangenen met de Marokkaanse nationaliteit naar Marokko en het afnemen van de Belgische nationaliteit van Syriëstrijders en beschuldigden van terrorisme, met hun verbanning tot gevolg.
België is al vele jaren in onderhandeling met Marokko over de transfert van Marokkaanse gedetineerden in België naar gevangenissen in Marokko. Ging het in 1997 nog over een akkoord over de transfert naar Marokko mét de instemming van de gedetineerden, dan ging men nu een stap verder. Eind april 2011 ratificeerde het Marokkaanse parlement toen het protocol dat op 19 maart 2007 was afgesloten over de gevangenentransfert met België, zonder de instemming van de gedetineerden. Vanaf 1 mei 2011, kan België op die manier alle gedetineeerden van Marokkaanse nationaliteit gedwongen terugsturen naar gevangenissen in 'thuisland' Marokko, mits instemming van Marokko over het aantal en de aard van de betrokken gedetineerden. En ook al is dat een ‘thuisland’, waar die gevangenen nooit een voet hebben gezet.
Dit akkoord kwam er niet door de NVA, maar door PS minister Onkelinx, gesteund door het voltallige Belgische parlement.10
De blijdschap om het bereikte akkoord kon niet op : « België is het enige land van de Europese Unie dat in staat is gebleken om een akkoord af te sluiten met Marokko over de tranfert van veroordeelde gevangenen zonder hun toestemming. Andere landen van de Europese Unie, zoals Nederland en Frankrijk willen ook zo’n akkoord, maar zijn er nog niet in geslaagd.. »11
Om u een idee te geven over de hel waar de dames en heren van het Belgisch parlement deze gevangenen naar toe sturen : in 2013 waren er 70675 gevangenen in de 65 Marokkaanse gevangenissen met een capaciteit van 40.000 plaatsen! De gevangenissen zijn voor 80 % gevuld met mensen die « analfabeet zijn of beschikken over een studieniveau dat onbetekenend is… ». De gevangenissen worden naast overbevolking geconfronteerd met « corruptie, drugs en de aanwezigheid van mensen met psychische stoornissen. »12
De uitleveringen aan Marokko worden intussen als zegebulletins bekend gemaakt : « 16 december 2013. Zes Marokkanen, die hun straf in België uitzitten, werden deze ochtend overgedragen aan Marokko, via een vliegtuig naar Rabat..Het is de derde keer dat dergelijke overdracht plaatsvindt. Minister van Justitie Annemie Turtelboom is zeer tevreden en dank alle partners die deze overdrachten hebben toegestaan: de Marokkaanse autoriteiten, het ministerie van buitenlandse zaken, de federale politie en de directie van de penitentiaire administratie…Deze transferts vertegenwoordigen een financieel voordeel voor ons land van meer dan zes miljoen euro. »13
NVA, de partij die zich in 2013 onthield van de stemming « omdat het akkoord niet ver genoeg ging », is sinds 2014 aan de macht. Die partij wil de etnische zuivering van de gevangenissen doorzetten tot het einde. Ze wil « een gevangenis openen in Marokko voor de bijna 1.200 Marokkanen in de Belgische gevangenissen.. » Hoe ? « ..De Marokkaanse overheid is natuurlijk niet echt happig om die mensen terug te nemen. Ik denk dat we iets moeten creëren waar Marokko ook belang bij heeft. Zo'n gevangenis is ook een investering, dat is tewerkstelling: dié toer moeten we opgaan. »14 Ziehier dus een andere, ultieme vorm van het deradicaliseren van de gevangenissen : je verbant gewoon de hele risicogroep met de gevangenis erbij.
Ook indien de bouw van een gevangenis in Marokko niet in het regeerakkoord of in het nieuwe justitieplan staat, het is in elk geval een denkpiste die ingang vindt. Men hoeft er maar het nieuwe justitieplan van minister Geens op na te lezen om te begrijpen dat het verbannen en uitwijzen van vreemdelingen en illegalen uit onze gevangenissen een van de centrale opties is voor de oplossing van de problemen in het Belgische gevangeniswezen.15 Het hek lijkt volledig van de dam. De liberale partij Open Vld stelt voor om personen zonder geldige verblijfsvergunning die beschuldigd worden van diefstal of het dealen van drugs niet langer te bestraffen met « een boete, gevangenisstraf, elektronisch toezicht, werkstraf of het opleggen van een proeftijd » zoals dat nu het geval is. De partij wil een zesde vorm van mogelijke straf toevoegen : de onmiddellijke uitwijzing.16 Opnieuw een manier om de gevangenissen te zuiveren.
Tot slot wordt het afnemen van de Belgische nationaliteit een vast onderdeel van het antiterrorismebeleid.
De gelijkenis met wat er gebeurde inzake de transfert van Marokkaanse gedetineerden naar Marokko is frappant. Wat in het begin een marginaal en uitzonderlijk feit was, bedoeld voor de zogeheten allerergsten en voor diegenen die met hun transfert instemden, is uitgegroeid tot een normale politiek, tot de gangbare norm, waarvan het reikveld zich stelselmatig uitbreidt.
Was het afnemen van de nationaliteit uitzonderlijk, dan wordt het nu een officieel onderdeel van de 12 maatregelen om het terrorisme te bestrijden.
De kwestie van de Syriëstrijders wordt aangegrepen om wat sinds een tiental jaar aan de gang is in de schaduw en in de marge, uit te breiden en er de dwingende norm van te maken. De twee eerste Belgen die sinds het einde van de tweede wereldoorlog hun Belgische nationaliteit werd ontnomen « wegens tekortkoming aan de plichten van Belg » hadden niets met Syrië of ISIS te maken. Het waren de Belg met dubbele (Tunesische) nationaliteit Taarek Maroufi in januari 2009 en de Antwerpenaar Mohamed R’ha met dubbele (Marokkaanse) nationaliteit in november 2010. Dat laatste gebeurde op vraag van het Belgische parket en gebeurde door het Hof van Beroep in Antwerpen.
Mohamed R'ha werd in 1987 geboren te Antwerpen in een arbeidersgezin met Marokkaanse ouders. Zijn moeder was in België sinds 1975, van toen ze tien jaar oud was. Zijn vader was sinds 1986 in België. Mohamed was 11 jaar toen hij de Belgische nationaliteit verkreeg en was amper 24 toen hij ze verloor. Het motief van de afname ? Zijn veroordeling tot 10 jaar cel in Marokko omwille van zijn vermeend leiderschap van een terroristische organisatie, die vrijwilligers naar Irak wou sturen.
De situatie is op alle vlakken verbijsterend.
Hicham Bouhali Zriouil, geboren in Deurne (Antwerpen) op 28 juli 1979, verkreeg als kind de Belgische nationaliteit na de naturalisatie van zijn vader Ahmed, die in België woont en werkt sinds 1976. Hicham werd in het proces van de vrijwilligers voor Afghanistan met Malika El Aroud, veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
Op de terugweg van Afghanistan naar België werd hij hiervoor in oktober 2011 door de Syrische autoriteiten aangehouden en uitgeleverd.. niet aan zijn
thuisland België, maar aan Marokko! Daar werd hij voor dezelfde feiten als waarvoor hij veroordeeld werd in België, tot 20 jaar cel veroordeeld. Tegen de Belgisch-Marokkaanse Malika Al Aroud die 8 jaar celstraf kreeg voor aanzetten tot terrorisme en die nog altijd in gevangenis van Berkendael zit, is sinds 2014 een procedure opgestart voor het afnemen van haar Belgische nationaliteit waarover ze beschikt sinds 2000. Het feit dat ze zowat veertig jaar in België verblijft en ze hier een dochter en een kleindochter heeft, maakt voor het parket niets uit.
Het schrappen uit het bevolkingsregister van Syriëstrijders door hun respectievelijke gemeentes is al langer een feit. Bij het afnemen van de nationaliteit gaat het debat er niet langer over of het te rechtvaardigen is dat er blijkbaar twee categoriën Belgen zijn, en dat men de ene categorie strenger kan straffen dan de andere. Het debat is hoever men zal gaan en of het wel efficient is.
Opnieuw waren het de socialisten die de bres openden. Was de wet die het afnemen van de Belgische nationaliteit mogelijk maakt enkel van toepassing op wie tot Belg genaturaliseerd was, dan verstrengde de regering Di Rupo die wet in 2012 tot wie « niet langer dan 10 jaar Belg is en veroordeeld werd tot minstens vijf jaar gevangenisstraf ». De meest extreme optie in de nieuwe antiterreurmaatregelen waarover de regering zich nu nog moet uitspreken is over het afnemen van de nationaliteit van mensen van zowel de eerste, tweede of derde generatie, die over een dubbele nationaliteit beschikken.17
War with no end. De oorlog gaat onverminderd voort.
Luk Vervaet, voormalig leraar in de gevangenissen 4 april 2015
NOTES
1http://lukvervaet.blogspot.be/2015/01/communique-de-presse-du-cabinet.html
2http://familiesfriendsassociation.blogspot.be/2015/03/muslim-rights-belgium-comment-la-police.html
3Zie de uitspraken van Valls na Charlie Hebdo : "Nous sommes dans une guerre contre le terrorisme" http://tempsreel.nouvelobs.com/charlie-hebdo/20150109.OBS9607/valls-nous-sommes-dans-une-guerre-contre-le-terrorisme.html. En die van de Belgische liberaal Denis Ducarme (MR): "Nous sommes en guerre totale face aux terroristes, face aux radicalistes. Le terme de guerre n'est certainement pas excessif. » http://www.dhnet.be/actu/monde/ducarme-nous-sommes-en-guerre-totale-face-aux-terroristes-54ad24863570b311404d3e72
4 http://www.lalibre.be/actu/international/les-sanglantes-statistiques-de-la-guerre-contre-le-terrorisme-551fee7c3570fde9b281a8ee
12 jaar geleden, op 20 maart 2003, begon de tweede oorlog in Irak. Naar aanleiding van deze verjaardag schreef Truthout : « On this day, twelve years ago, the Bush administration began a war. A war whose bloody consequences would include the deaths of at least 134,000 Iraqi civilians, with hundreds of thousands more wounded or left homeless, to say nothing of the torture, the legacy of violence and instability in the region, or the US veterans traumatized, wounded and then more or less abandoned » http://www.truth-out.org/
5http://www.francetvinfo.fr/monde/asie/apres-l-attaque-de-peshawar-le-pakistan-leve-son-moratoire-sur-la-peine-de-mort_774809.html
6http://www.bbc.co.uk/afrique/monde/2014/12/141221_jordania_death_penalty
7Geciteerd in Dossier Radicalisering in België, Peter Saerens, 2007 http://www.scriptiebank.be/sites/default/files/35a1ffa351d00cb004700fefb537531a.pdf
8Zie hiervoor het uitstekende stuk van Walter Zinzen : http://www.demorgen.be/binnenland/walter-zinzen-over-dood-van-jihadisten-lijkt-deze-vorm-van-terreurbestrijding-niet-erg-veel-op-terrorisme-a2188463/
9http://www.rtbf.be/info/medias/detail_justice-est-faite-sudpresse-licencie-un-journaliste-qui-a-discute-la-une?id=8771681
10Op 29 januari 2009 keurden 84 parlementairen van CDH, CD&V, PS, Spa, Open VLD, MR het akkoord goed.12 parlementairen van Groen! en Ecolo stemden tegen. (Extreem-)rechts, 26 parlementairen, waaronder vandaag Vlaanderen's grootste, de NVA, onthield zich omdat het 'de maatregel niet verregaand genoeg vond'.
11 Communiqué du Ministère de la Justice, Prisonniers marocains transférés au Maroc, date: 16 décembre 2013
12Observatoire marocain des prisons (OMP) rapport 2013
13Communiqué du Ministère de la Justice, Prisonniers marocains transférés au Maroc, date: 16 décembre 2013
14Bart De Wever in Het laatste nieuws en Knack 24 09 2013
15« In onze gevangenissen zijn ook de gedetineerden met vreemde nationaliteit oververtegenwoordigd (rond de 43 %) in vergelijking met de ons omringende landen (Frankrijk 18,1%; Nederland 20,3% en Duitsland 28,5%, telkens cijfers uit 2013) » (punt 207 van het justitieplan 2015). Of nog « Een groot deel van de voorlopig gehechten heeft geen recht op verblijf in België. Het is precies deze categorie van illegale gedetineerden die het langst in voorhechtenis blijft. Gelet op het feit dat deze personen geen band hebben met het Rijk en dat ook naar de toekomst niet mogen hebben, moeten deze snel kunnen verwijderd worden van het grondgebied en dus uit de arresthuizen. » (punt 141)
16http://www.lalibre.be/actu/belgique/l-open-vld-propose-l-expulsion-comme-peine-autonome-54e44cc535700d7522a4f801
17http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2222495
In één van de vonnissen over de zaak, in december 2014, verklaarde een Brusselse rechter : « Een vaag vermoeden van sympathie voor ideologieën, die op indirecte manier het terrorisme rechtvaardigen is een risico, dat de administratie van het gevangeniswezen om evidente redenen van veiligheid niet kan lopen. »1 Met « veiligheid » als paswoord, wordt vandaag een afdanking gewettigd, ook al is er geen enkel feit, aanwijzing of bewijs van ‘het vaag vermoeden’, waarover de rechtbank of de penitentiaire administratie het heeft. Buiten de gevangenis zou je spreken over een ‘opiniedelict’. Men zou vragen om al was het maar één citaat dat staaft wat ze beweren. Maar dat geldt dus niet als het over gevangenissen gaat.
De ouders van kinderen die vertrokken zijn naar Syrië kunnen er ook over meespreken. Achter de mooie verklaringen van « hulp en bijstand aan de ouders », schuilen brutale interventies van de antiterreurpolitie in hun woningen en de beschuldiging, dat ze zo goed als medeplichtig zijn aan terrorisme.
Bekijkt u hiervoor maar even dit filmpje over de behandeling van zo’n Belgische familie2.
Gevangenen, wiens godsdienst de islam is, weten dat ze met de aangekondigde deradicalisering allemaal geviseerd worden als de risicogroep inzake terrorisme. Deradicalisering betekent voor hen : onder observatie geplaastst worden. Vanaf nu is het op zijn hoede zijn voor ieder teken, dat door de autoriteiten zou kunnen gezien worden als ‘radicalisering’, wat dat dan ook moge betekenen. Vermijden dat je op een lijst geplaatst wordt van « radicaliserende of geradicaliseerde personen ».
De zogeheten strijd tegen de radicalisering staat niet los van een context van oorlog en ook niet van wat er, voor en na de gevangenis met je kan gebeuren. Deradicalisering vormt zo een onderdeel van de heersende uitzonderingstoestand en een nieuwe schakel in een keten van repressie.
Oorlog tegen the ennemy within.
De boodschap luidt dat we sinds « de Franse 11 september » (de moordpartijen bij Charlie Hebdo en bij de Cacher supermarkt in Parijs in januari 2015), en na de moordende schietpartij in Verviers in eigen land enkele dagen later, niet langer of alleen in buitenlandse interventies tegen het terrorisme verwikkeld zitten. Het gaat vanaf nu om de vijand onder ons. Als hij spreekt over de gebeurtenissen bij Charlie Hebdo, op 13 januari 2015, zes dagen na de aanslagen in Parijs, verklaart eerste minister en socialist Valls voor de Franse Assemblée : « Ja, Frankrijk is in oorlog tegen het terrorisme, het djihadisme, en het radicaal islamisme. » Het is alsof we Bush bezig hoorden na de aanslagen in New York, met alle dramatische gevolgen die we intussen kennen. Een verklaring die ook in België als een echo weerklinkt.3
« De vijand » zit nu ook onder mensen geboren en getogen in eigen land. Mensen die plots opduiken uit het niets. Of die vertrekken en vooral terugkeren van de oorlog in Syrië.
Het is parallel met deze evolutie van oorlog en onverschilligheid dat het fenomeen van de moslim vrijwilligers uit onze landen van eerst enkele tientallen voor Irak of Afghanistan, is uitgegroeid tot honderden voor Syrië of Somalië, en meer en meer oncontroleerbaar is geworden. In hetzelfde spoor is ook het spook van de binnenlandse vijand er steeds sterker op geworden.
De terugkeer van de doodstraf
Na de moord op 141 mensen, waaronder 132 scholieren in de Pakistaanse stad Peshawar, besloot Pakistan het moratorium op de doodstraf op te heffen en over te gaan tot executies van terroristen.5
Als ik zie hoe de antiterreur politie de zaken in Parijs of Verviers heeft « afgehandeld », dan zitten wij op diezelfde glijdende piste naar doodstraf en executie. En dan betwijfel ik sterk of we, indien we met hetzelfde zouden geconfronteerd worden als Pakistan of Jordanië, een andere, meer geciviliseerde reactie zullen hebben.
Geen risico’s meer, geen gevangenen meer..
Als we inderdaad in een binnenlandse oorlog zitten, en niet meer op het terrein van het oplossen van criminele feiten, dan heeft dat zijn gevolgen.
Wie spreekt van oorlog breidt het aantal tegenstanders uit naar een land, een volk, een gemeenschap. Het Comité I dat de inlichtingendiensten controleert, becijferde enkele jaren geleden de potentiele vijand als volgt : “Van de 400.000 moslims in België zijn er 8.000 besmet met een radicaal-islamistisch gedachtengoed”.7
Oorlog geeft ook aan dat (vermoedelijke) daders op een militaire en niet langer op een gerechtelijke manier, mogen aangepakt worden.
Geen risico’s meer. Geen tijd meer om een beleg te doen van de plaats waarop vermoedelijke daders of verdachten van een misdrijf zich hebben teruggetrokken. Niet meer wachten tot ze zich mischien overgeven, zodat ze kunnen worden gearresteerd, ondervraagd en een proces kunnen krijgen.
Nee, zowel Omar Abdel Hamid El-Hussein in Kopenhagen, als Mehra in Toulouse, als de Kouachi broers en Ahmed Coulibaly in Parijs, als Sofiane Amghar et Khalid Ban Larbi, de verdachten in Verviers, werden doodgeschoten. Geen mens die zich hier nog vragen bij stelt.8
Een deel van de democratische pers juicht en propageert dit als de manier waarop we vanaf nu recht doen geschieden. « Abattu ! » titelt Sud presse onder de foto’s van de neergeschoten daders, onder de hoofdtitel : « Justice est faite. » Doodgeschoten ! Recht is geschied. 9 En daarmee hebben de autorieiten alvast één probleem van de radicalisering in de gevangenissen opgelost : de verdachten of daders van aanslagen zullen gewoon nooit in een gevangenis belanden.
De verbanning
Aan het andere uiteinde van de keten van repressie bevindt zich de verbanning. De twee centrale elementen hier zijn de verbanning van gevangenen met de Marokkaanse nationaliteit naar Marokko en het afnemen van de Belgische nationaliteit van Syriëstrijders en beschuldigden van terrorisme, met hun verbanning tot gevolg.
België is al vele jaren in onderhandeling met Marokko over de transfert van Marokkaanse gedetineerden in België naar gevangenissen in Marokko. Ging het in 1997 nog over een akkoord over de transfert naar Marokko mét de instemming van de gedetineerden, dan ging men nu een stap verder. Eind april 2011 ratificeerde het Marokkaanse parlement toen het protocol dat op 19 maart 2007 was afgesloten over de gevangenentransfert met België, zonder de instemming van de gedetineerden. Vanaf 1 mei 2011, kan België op die manier alle gedetineeerden van Marokkaanse nationaliteit gedwongen terugsturen naar gevangenissen in 'thuisland' Marokko, mits instemming van Marokko over het aantal en de aard van de betrokken gedetineerden. En ook al is dat een ‘thuisland’, waar die gevangenen nooit een voet hebben gezet.
Dit akkoord kwam er niet door de NVA, maar door PS minister Onkelinx, gesteund door het voltallige Belgische parlement.10
De blijdschap om het bereikte akkoord kon niet op : « België is het enige land van de Europese Unie dat in staat is gebleken om een akkoord af te sluiten met Marokko over de tranfert van veroordeelde gevangenen zonder hun toestemming. Andere landen van de Europese Unie, zoals Nederland en Frankrijk willen ook zo’n akkoord, maar zijn er nog niet in geslaagd.. »11
De uitleveringen aan Marokko worden intussen als zegebulletins bekend gemaakt : « 16 december 2013. Zes Marokkanen, die hun straf in België uitzitten, werden deze ochtend overgedragen aan Marokko, via een vliegtuig naar Rabat..Het is de derde keer dat dergelijke overdracht plaatsvindt. Minister van Justitie Annemie Turtelboom is zeer tevreden en dank alle partners die deze overdrachten hebben toegestaan: de Marokkaanse autoriteiten, het ministerie van buitenlandse zaken, de federale politie en de directie van de penitentiaire administratie…Deze transferts vertegenwoordigen een financieel voordeel voor ons land van meer dan zes miljoen euro. »13
NVA, de partij die zich in 2013 onthield van de stemming « omdat het akkoord niet ver genoeg ging », is sinds 2014 aan de macht. Die partij wil de etnische zuivering van de gevangenissen doorzetten tot het einde. Ze wil « een gevangenis openen in Marokko voor de bijna 1.200 Marokkanen in de Belgische gevangenissen.. » Hoe ? « ..De Marokkaanse overheid is natuurlijk niet echt happig om die mensen terug te nemen. Ik denk dat we iets moeten creëren waar Marokko ook belang bij heeft. Zo'n gevangenis is ook een investering, dat is tewerkstelling: dié toer moeten we opgaan. »14 Ziehier dus een andere, ultieme vorm van het deradicaliseren van de gevangenissen : je verbant gewoon de hele risicogroep met de gevangenis erbij.
Ook indien de bouw van een gevangenis in Marokko niet in het regeerakkoord of in het nieuwe justitieplan staat, het is in elk geval een denkpiste die ingang vindt. Men hoeft er maar het nieuwe justitieplan van minister Geens op na te lezen om te begrijpen dat het verbannen en uitwijzen van vreemdelingen en illegalen uit onze gevangenissen een van de centrale opties is voor de oplossing van de problemen in het Belgische gevangeniswezen.15 Het hek lijkt volledig van de dam. De liberale partij Open Vld stelt voor om personen zonder geldige verblijfsvergunning die beschuldigd worden van diefstal of het dealen van drugs niet langer te bestraffen met « een boete, gevangenisstraf, elektronisch toezicht, werkstraf of het opleggen van een proeftijd » zoals dat nu het geval is. De partij wil een zesde vorm van mogelijke straf toevoegen : de onmiddellijke uitwijzing.16 Opnieuw een manier om de gevangenissen te zuiveren.
De gelijkenis met wat er gebeurde inzake de transfert van Marokkaanse gedetineerden naar Marokko is frappant. Wat in het begin een marginaal en uitzonderlijk feit was, bedoeld voor de zogeheten allerergsten en voor diegenen die met hun transfert instemden, is uitgegroeid tot een normale politiek, tot de gangbare norm, waarvan het reikveld zich stelselmatig uitbreidt.
Was het afnemen van de nationaliteit uitzonderlijk, dan wordt het nu een officieel onderdeel van de 12 maatregelen om het terrorisme te bestrijden.
De kwestie van de Syriëstrijders wordt aangegrepen om wat sinds een tiental jaar aan de gang is in de schaduw en in de marge, uit te breiden en er de dwingende norm van te maken. De twee eerste Belgen die sinds het einde van de tweede wereldoorlog hun Belgische nationaliteit werd ontnomen « wegens tekortkoming aan de plichten van Belg » hadden niets met Syrië of ISIS te maken. Het waren de Belg met dubbele (Tunesische) nationaliteit Taarek Maroufi in januari 2009 en de Antwerpenaar Mohamed R’ha met dubbele (Marokkaanse) nationaliteit in november 2010. Dat laatste gebeurde op vraag van het Belgische parket en gebeurde door het Hof van Beroep in Antwerpen.
De situatie is op alle vlakken verbijsterend.
Hicham Bouhali Zriouil, geboren in Deurne (Antwerpen) op 28 juli 1979, verkreeg als kind de Belgische nationaliteit na de naturalisatie van zijn vader Ahmed, die in België woont en werkt sinds 1976. Hicham werd in het proces van de vrijwilligers voor Afghanistan met Malika El Aroud, veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
Op de terugweg van Afghanistan naar België werd hij hiervoor in oktober 2011 door de Syrische autoriteiten aangehouden en uitgeleverd.. niet aan zijn
Het schrappen uit het bevolkingsregister van Syriëstrijders door hun respectievelijke gemeentes is al langer een feit. Bij het afnemen van de nationaliteit gaat het debat er niet langer over of het te rechtvaardigen is dat er blijkbaar twee categoriën Belgen zijn, en dat men de ene categorie strenger kan straffen dan de andere. Het debat is hoever men zal gaan en of het wel efficient is.
Opnieuw waren het de socialisten die de bres openden. Was de wet die het afnemen van de Belgische nationaliteit mogelijk maakt enkel van toepassing op wie tot Belg genaturaliseerd was, dan verstrengde de regering Di Rupo die wet in 2012 tot wie « niet langer dan 10 jaar Belg is en veroordeeld werd tot minstens vijf jaar gevangenisstraf ». De meest extreme optie in de nieuwe antiterreurmaatregelen waarover de regering zich nu nog moet uitspreken is over het afnemen van de nationaliteit van mensen van zowel de eerste, tweede of derde generatie, die over een dubbele nationaliteit beschikken.17
War with no end. De oorlog gaat onverminderd voort.
Luk Vervaet, voormalig leraar in de gevangenissen 4 april 2015
NOTES
1http://lukvervaet.blogspot.be/2015/01/communique-de-presse-du-cabinet.html
2http://familiesfriendsassociation.blogspot.be/2015/03/muslim-rights-belgium-comment-la-police.html
3Zie de uitspraken van Valls na Charlie Hebdo : "Nous sommes dans une guerre contre le terrorisme" http://tempsreel.nouvelobs.com/charlie-hebdo/20150109.OBS9607/valls-nous-sommes-dans-une-guerre-contre-le-terrorisme.html. En die van de Belgische liberaal Denis Ducarme (MR): "Nous sommes en guerre totale face aux terroristes, face aux radicalistes. Le terme de guerre n'est certainement pas excessif. » http://www.dhnet.be/actu/monde/ducarme-nous-sommes-en-guerre-totale-face-aux-terroristes-54ad24863570b311404d3e72
4 http://www.lalibre.be/actu/international/les-sanglantes-statistiques-de-la-guerre-contre-le-terrorisme-551fee7c3570fde9b281a8ee
12 jaar geleden, op 20 maart 2003, begon de tweede oorlog in Irak. Naar aanleiding van deze verjaardag schreef Truthout : « On this day, twelve years ago, the Bush administration began a war. A war whose bloody consequences would include the deaths of at least 134,000 Iraqi civilians, with hundreds of thousands more wounded or left homeless, to say nothing of the torture, the legacy of violence and instability in the region, or the US veterans traumatized, wounded and then more or less abandoned » http://www.truth-out.org/
5http://www.francetvinfo.fr/monde/asie/apres-l-attaque-de-peshawar-le-pakistan-leve-son-moratoire-sur-la-peine-de-mort_774809.html
6http://www.bbc.co.uk/afrique/monde/2014/12/141221_jordania_death_penalty
7Geciteerd in Dossier Radicalisering in België, Peter Saerens, 2007 http://www.scriptiebank.be/sites/default/files/35a1ffa351d00cb004700fefb537531a.pdf
8Zie hiervoor het uitstekende stuk van Walter Zinzen : http://www.demorgen.be/binnenland/walter-zinzen-over-dood-van-jihadisten-lijkt-deze-vorm-van-terreurbestrijding-niet-erg-veel-op-terrorisme-a2188463/
9http://www.rtbf.be/info/medias/detail_justice-est-faite-sudpresse-licencie-un-journaliste-qui-a-discute-la-une?id=8771681
10Op 29 januari 2009 keurden 84 parlementairen van CDH, CD&V, PS, Spa, Open VLD, MR het akkoord goed.12 parlementairen van Groen! en Ecolo stemden tegen. (Extreem-)rechts, 26 parlementairen, waaronder vandaag Vlaanderen's grootste, de NVA, onthield zich omdat het 'de maatregel niet verregaand genoeg vond'.
11 Communiqué du Ministère de la Justice, Prisonniers marocains transférés au Maroc, date: 16 décembre 2013
12Observatoire marocain des prisons (OMP) rapport 2013
13Communiqué du Ministère de la Justice, Prisonniers marocains transférés au Maroc, date: 16 décembre 2013
14Bart De Wever in Het laatste nieuws en Knack 24 09 2013
15« In onze gevangenissen zijn ook de gedetineerden met vreemde nationaliteit oververtegenwoordigd (rond de 43 %) in vergelijking met de ons omringende landen (Frankrijk 18,1%; Nederland 20,3% en Duitsland 28,5%, telkens cijfers uit 2013) » (punt 207 van het justitieplan 2015). Of nog « Een groot deel van de voorlopig gehechten heeft geen recht op verblijf in België. Het is precies deze categorie van illegale gedetineerden die het langst in voorhechtenis blijft. Gelet op het feit dat deze personen geen band hebben met het Rijk en dat ook naar de toekomst niet mogen hebben, moeten deze snel kunnen verwijderd worden van het grondgebied en dus uit de arresthuizen. » (punt 141)
16http://www.lalibre.be/actu/belgique/l-open-vld-propose-l-expulsion-comme-peine-autonome-54e44cc535700d7522a4f801
17http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2222495
Commentaires