Churchill YES! Cuba NO! : de de-radicalisering van de PVDA
door Luk Vervaet
(foto : de buste van Churchill naast het bureau van Bush)
Het moet te
maken hebben met l’air du temps. Sinds
het midden van het eerste decennium van de jaren 2000 is de PVDA bezig met de
de-radicalisering van de partij. Het contrast tussen de oude PVDA en de nieuwe
versie viel het afgelopen jaar elke politieke waarnemer op, toen de PVDA-volksvertegenwoordigers
niet tegen de nieuwe antiterroristenwet stemden, die de Belgische nationaliteit
wil afnemen van iedereen die van ver of dichtbij te maken heeft met terrorisme.
Of toen de partij in een communiqué de klap die vakbondsman Tanguy Fourez
uitdeelde aan politiecommissaris Vandersmissen (zie foto) veroordeelde als “immoreel en politiek onaanvaardbaar”.[1]
Lang voorbij de tijden van de jaren 90’ van vorige eeuw, toen de PVDA in de
strijd voor het openhouden van de Forges De Clabecq weigerde de klappen aan curator Alain Zenner te veroordelen. Net als de tijden van de Brusselse
jongerenrevolte in 1997, na het doodschieten door de politie van een vermeende
drugdealer, toen Xavier De Donnea de PVDA, nog “een organisatie van het terroristische type noemde, die de
stadsguerrilla toepaste”[2].
In de de-radicalisering
van de PVDA is het veroordelen van elke vorm van geweld een sluitstuk. Maar
niet alleen. De-radicalisering betreft ook het thema van racisme en oorlog en van
het communistisch verleden en heden. Zo was er begin september de
verontrustende opiniepeiling van RTBF/La Libre/Dedicated. Die stelde dat 80%
van het kiezerspubliek van de PVDA in Brussel en Wallonië zich kantte tegen het
stemrecht van migranten bij de regionale verkiezingen.[3]
En begin oktober was er onder de titel “PTB
: numéro 1 en Wallonie, c’est possible ?” (Wordt de PVDA de grootste partij
in Wallonië?) een debat op RTL. Daar moesten Sofie Merckx en Marco Van Hees,
respectievelijk lokaal verkozene en woordvoerster van de PVDA, en federaal
verkozene, antwoorden op de vraag: “Wie
verkiest u: Stalin of Churchill? Cuba of de Verenigde Staten?” [4]
De antwoorden deden menige kijker van zijn stoel vallen. Maar keren we eerst
terug naar wat door de partij wordt voorgesteld als een vernieuwing van de
partij en een noodzakelijke aanpassing aan de moderne tijden. Daar waar het in werkelijkheid
gaat om een de-radicalisering, opgelegd aan, en geaccepteerd door,
extreem-links.
Het de-radicaliseringsproces op wereldvlak
In
tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt dateert het begrip de-radicalisering niet
van na de aanslagen in Parijs of Brussel. Het kader ervoor werd al uitgetekend na
de val van het socialisme in 1989 en na de eerste Golfoorlog in 1990-1991. Op
een moment waarop de hele planeet werd omgeturnd tot één grote vrije
marktplaats en tot een jungle van oorlog en geweld, werd het de-radicaliseringsproces
gelanceerd. Het ging erom een einde te maken aan het “linkse, rechtse of islamitisch (gewelddadig) extremisme”, met
inbegrip van elk gedachtengoed dat zou kunnen leiden tot, of medeplichtig
geacht wordt aan, terroristisch geweld[5].
Wie niet plooide, zou kennis maken met de ijzeren vuist van het imperialisme. Hetgeen
in zijn meest extreme vorm zichtbaar werd in Palestina. Eerst werd daar elke –
voorheen internationaal erkende - Palestijnse verzetsorganisatie, die weigerde
de vredesakkoorden van Oslo van 1993-1995 te ondertekenen, op een lijst van
terroristische organisaties geplaatst. Toen de bevolking van Gaza (zie foto) in 2009
massaal op één van die “terroristische” organisaties stemde, in casu Hamas,
werd ze collectief gestraft. Gaza werd door Israël omgevormd tot de grootste
openluchtgevangenis ter wereld, uitgestoten en slachtoffer van een Westerse
boycot, en herhaaldelijk met bommen en raketten bestookt.
In Brussel
herinneren we ons de periode van de jaren 90 als de start van de collectieve in
verdenkingstelling van de Arabische en moslimgemeenschap in ons land als
potentiële binnenlandse vijand. Arabische vrije radiostations, die “eenzijdig georiënteerde commentaren en de
toespraken van Saddam Hoessein uitzonden, en die de medeplichtigheid van de
Arabische landen aan de kant van het Westen aanklaagden”[6]
werden “zo goed als van verraad verdacht
en onder toezicht van de autoriteiten geplaatst”[7]
of gesloten.
Lukte
de-radicalisering niet in Gaza, dan lukte die wel voor extreem-links in
Europa. De extreem-linkse partijen
verdwenen, of maakten, zoals de SP-Nederland, zelfkritiek op hun extremisme. Of
ze verdwenen in acceptabele sociaaldemocratische formaties als Syriza, Podemos,
of Front de Gauche. Het is van deze evolutie dat ook de Belgische PVDA deel
uitmaakt.
Dat de
de-radicalisering in de praktijk vrijwel alleen geldt voor “links en
islamitisch extremisme”, en niet voor extreemrechts, hoeft geen betoog.
Communisten moesten de prijs betalen voor hun steun aan “de verwerpelijke
communistische dictaturen” en de Islamisten voor hun steun aan de al even “verwerpelijke
dictators als Saddam Hoessein”. Wat extreemrechts betreft: sommige rechtse
knokploegen verdwenen weliswaar in voortaan beschaafde extreemrechtse
formaties, zoals het nieuwe Front National van Marine Le Pen. Maar de
wervelstorm van racistische en extreemrechtse propaganda in Europa is dermate
dat het extreemrechts extremisme zich de afgelopen decennia openlijk wist te
nestelen aan en in het hoofd en de politiek van legale democratische partijen. Naar
mijn weten is er extreemrechtse organisaties en partijen in Europa, na de
moordpartijen van Anders B.Breivik in Noorwegen in 2011, geen strobreed in de
weg gelegd. Evenmin werden er toen katholieke verenigingen gesloten of werden
er controles georganiseerd in de kerken over hoe men van toen af aan de bijbel
diende te lezen.
De-radicalisering en racisme
Na de bovenvermelde
opiniepeiling schreef ik een artikel onder de titel : “De PVDA oogst wat ze zaait : 80% van zijn kiespubliek kant zich tegen
het stemrecht voor migranten bij de regionale verkiezingen”.[8]
Omwille van dit artikel, kreeg ik toen een antwoord vanuit de PVDA dat me een
lijst van hun antiracistische activiteiten voorlegde onder de titel : “De waarheid heeft zijn rechten”.[9]
Ik antwoordde dat het mij niet ging om een kritiek op de antiracistische
activiteiten of op de inspanningen van militanten, dan wel om de politieke
capitulatie van de partij voor het racisme, dat ons vandaag op de rand van de
burgeroorlog dreigt te brengen.
Van de
hardnekkigste antiracistische formatie in dit land, deradicaliseerde de partij zich
tot een partij die het brandende thema van de strijd tegen het racisme, de
islamofobie, de oorlog, de terreur van het antiterrorisme tegen Molenbeek en
andere ‘gevarenzones’ ofwel schuwt, verzwijgt of zoveel mogelijk ontwijkt. Het
gaat er de PVDA vooral om, om zich uit de wind te zetten, zich vooral niet op
extremisme te laten pakken. Racisme, zo luidt de nieuwe politieke
verantwoording, wordt ongedaan gemaakt door de eenheid van de werkende klasse in
de strijd voor werk, pensioenen, tegen de multinationals. Ideologisch wordt het
verantwoord met: “luisteren naar wat er als politieke boodschap kan passeren
bij dé mensen”. Niet slecht zal u zeggen. De vraag is alleen: over welk soort
eenheid, over welk proletariaat heeft men het? Als we aannemen dat ‘dé mensen’
niet bestaan als een en dezelfde categorie, maar zich opdelen in klassen, in
armen en rijken, in racisten en slachtoffers van racisme, in uitbuiters en
uitgebuitenen: over welke mensen spreekt men dan precies? Meer: als men als
boodschap meegeeft aan zijn militanten dat het criterium is “wat er kan
passeren in de strijd tegen het racisme”, dan verspreidt men de ideologie van
de struisvogel, die de kop in het zand steekt voor een alsmaar oprukkend
racisme en fascisme.
Aan een
volwaardig toegangsticket tot de media en tot de parlementaire instellingen
hangt echter nog een ander prijskaartje. Dat werd duidelijk toen Marco Van Hees
en Sofie Merckx op RTL-televisie een soort de-radicaliseringstest moesten
ondergaan over de demonen uit het verleden. De inzet van dit soort spektakel-tv
was duidelijk: is de PVDA wel echt zo betrouwbaar en zo democratisch als ze
beweert? Bevindt de partij zich nog
altijd in het verfoeide communistische kamp of zit ze nu definitief in het kamp
van de democratie en de vrijheid?
De-radicalisering en communisme deel 1: Stalin
of Churchill?
Het boek
van PVDA-stichter en voorzitter Ludo Martens “Een andere kijk op Stalin” kwam
als een donkere wolk opzetten, toen het eerste keuzeplaatje verscheen met
daarop Stalin en Churchill. “Wie verkiest
U?”, vroeg de journalist, “Stalin of
Churchill ?”. “Churchill”, zei
Sofie Merckx, die er later zou aan toevoegen dat de PVDA “een grote kuis had gehouden om zich van de demonen van het verleden te ontdoen.”
“Geen van de twee, het is kiezen tussen
de pest en de cholera”, zei Marco Van Hees, die zich nog vagelijk meende te
herinneren dat Churchill nu ook niet bepaald democratisch was geweest in
Zuid-Afrika? “Dat was voor hij eerste
minister was tijdens de Tweede Wereldoorlog”, corrigeerde de journalist.
Waarmee de eerste ronde werd afgesloten.
Dat er in
de menselijke geschiedenis niets ergers heeft bestaan dan Stalin of Mao is sinds
1989 diep in het collectief bewustzijn gehamerd. Maar wat met massamoordenaar
Winston Churchill? Het volstaat zijn naam in te tikken op google. Daar lees je
dat zelfs de Amerikaanse president Obama de buste van Churchill, die naast het
bureau van zijn voorganger Bush stond, terugstuurde naar Engeland. Omdat zijn
Keniaanse grootvader in Churchill’s concentratiekampen voor de Keniaanse
verzetsbeweging Mau Mau (zie foto), er zonder proces was opgesloten en werd gefolterd[10].
Misschien is Obama’s grootvader wel één van die “duizenden oude Kenianen, die door de Britse koloniale troepen werden
mishandeld, verkracht en gefolterd tijdens de Mau Mau opstand (1951-1960), die intussen
een eis van 200 miljoen pond schadevergoeding hebben ingediend tegen de Britse
regering.”[11]
Dit proces ging in 2016 van start.[12]
Het gaat niet alleen over Kenia. Het was Churchill die na de Tweede
Wereldoorlog het Griekse bevrijdingsleger ELAS en het nationaal
bevrijdingsfront EAM uitroeide.[13]
Of in India: “In India brak er in 1943 hongersnood
uit in Bengalen, veroorzaakt- zoals de Nobelprijs Winnaar voor economie Amartya
Sen heeft aangetoond- door de imperialistische politiek van de Britten. 3 miljoen
mensen kwamen om van de honger terwijl Britse functionarissen Churchill
smeekten om voedselhulp voor de regio. Churchill weigerde botweg. Hij stelde
dat de hongersnood hun eigen schuld was omdat ze daar ‘kweekten als konijnen.’”[14]
Churchill ging zelfs zover de aangeboden voedselhulp van Canada en de VS te
weigeren.
U vult zelf de lijst van Churchill’s genocidaire misdaden maar aan,
begaan in Palestina, in Iran of in Ierland. Indien u na het opmaken van die
lijst beslist Churchill’s misdaden te verontschuldigen, net als Sofie Merckx, omdat
hij nu eenmaal “de held van de Tweede Wereldoorlog” was, verdient Stalin dan
niet veel meer die verontschuldiging? Al was het alleen maar omdat de Sovjet-Unie,
onder zijn leiding, met zijn twintig miljoen doden in de oorlog tegen het
fascisme, de hoogste prijs van alle landen betaalde voor de overwinning op het
fascisme?
De-radicalisering en communisme, deel 2: Cuba of
de Verenigde Staten?
Na geslaagd
te zijn in de eerste test, - Stalin in de vuilbak kippen was voor de nieuwe
PVDA uiteindelijk niet zo moeilijk-, volgde,
zoals dat wel meer gebeurt in quizprogramma’s, een moeilijkere vraag. “Wie verkiest U”, vroeg de journalist: “Cuba of de VS van Obama?” “Ja, als dokter kies ik dan toch voor Cuba,
want daar is gratis geneeskunde”, zei Sofie Merckx. Met andere woorden, ze
antwoordde niet als woordvoerster van een politieke partij, maar als dokter.
Maar Marco Van Hees, noch de journalist in het panel, hadden vergeten dat
gelijkaardige uitspraken van Raoul Hedebouw over Cuba de partij een vlaag van
rechtse kritiek hadden bezorgd.[15] En dus zei hij: “Net als bij vorige vraag kies ik voor geen van de twee, het is kiezen tussen de pest en de cholera”.
En, ook al vroeg de journalist niet of Cuba het model was dat de PVDA in België
wou invoeren, voegde hij er volledigheidshalve aan toe: “Ik kan hier blijven herhalen en herhalen dat de PVDA geen model heeft.”
(foto : Assata Shakur van de Black Panthers in Cuba)
Oordeel
zelf waartoe de de-radicalisering van de PVDA leidt. Wanneer je het kleine
Cuba, dat zich ooit losrukte uit zijn rol als bordeel en casino van de VS, dat vlaggendrager
en toevluchtsoord werd van de revolutionaire beweging in zowat heel de wereld,
voorstelt als een even dodelijke epidemie als de Verenigde Staten, de grootste
op alle vlakken, inzake oorlogsvoering, gevangenisgoelag en politiemoorden op
zijn zwarte bevolking, dan is elke verdere repliek overbodig.
Alleen nog
dit: de uitspraken van de twee verkozenen van de PVDA zijn niet alleen een
kaakslag voor Aleida Guevara, de dochter van Che, die door de PVDA al tweemaal
op Manifiesta als publiekstrekker werd gebruikt. Het is vooral een kaakslag
voor de jonge generatie van toen en nu. Voor de generatie jonge revolutionairen
die zich in het laatste kwartaal van de vorige eeuw compromisloos aan de kant
van de verworpenen der aarde schaarde. Aan de kant van de revolutionairen in de
Derde Wereldlanden, die vaak in onmogelijke omstandigheden, iets probeerden te
doen tegen wat wij noemden “het meest moorddadige, wrede en onmenselijke
systeem op deze planeet: het imperialisme”. Een kaakslag ook voor de jonge
generatie van nu, aan wie men in de huidige ideologische leegte geleerd heeft
dat er geen alternatief bestaat voor het kapitalistisch systeem. Men hoeft niet
verwonderd te zijn dat er voor een deel van de geradicaliseerde jeugd niets
anders overblijft het perspectief van een Kalifaat.
[5] Voor een beter begrip van
de-radicalisering zie websites als : https://www.counterextremism.org/ , http://www.google.com/ideas/projects/network-against-violent-extremism/ , http://www.againstviolentextremism.org/
(Deze laatste werd door Google Ideas gelanceerd op de top tegen het
gewelddadig extrémisme in Dublin in 2011. Het ging om een eengemaakt project
tussen privé-partners als the Institute for Strategic Dialogue (ISD), ISD,
Google Ideas, the Gen Next Foundation et rehabstudio).
Commentaires