Voor alle kuisvrouwen.

Tussenkomst van Luk Vervaet op het dankbaarheidsfeest bij de benoeming van Nadia Fadil. Le Space, 24 september 2017

(foto : Rosa Parks)

Bij een feest van dankbaarheid zoals dit hebben we altijd een gedachte voor onze moeders.

Op dat punt hebben Nadia en ik hebben iets gemeen: onze mama was kuisvrouw. 

“Technicienne de surface” zeggen ze vandaag in het Frans, alsof het veranderen van een woord de inhoud verandert of verzacht, laat staan hun loon zou doen stijgen. Ik denk dat we beiden het respect voor die vrouwen delen en voor al wat ze ons leerden uit hun harde universiteit van het leven.

Bij een gelegenheid als deze, denk ik aan de strijd voor emancipatie die was, die is en altijd zal zijn.  

Aan de beweging van al die anonieme kuisvrouwen die in een historische staking in 1955 de apartheidsbussen in Montgomery in de VS boycotten. In de jaren 1950 waren 90 % van alle zwarte vrouwen kuisvrouwen, bleekster, keukenhulp, naaister. Toen Rosa Parks op 1 december 1955, na een lange werkdag als stikster in een winkel, op de Cleveland Avenue bus stapte om naar huis te rijden, vroeg de chauffeur haar plaats te maken voor de blanken en achteraan in de bus te gaan zitten, waar ze volgens de Amerikaanse apartheidswetten thuishoorde. 

Ze weigerde haar plaats af te staan, werd gearresteerd, later veroordeeld. Wat volgde was The Montgomery Bus Boycott, waarbij 40.000 Afro-Amerikaanse pendelaars naar de blanke wijken, weigerden om de bus te nemen. De boycot duurde meer dan een jaar, welgeteld 381 dagen. Men verplaatste zich te voet, sommigen moesten dagelijks wel 20 mijl, zo’n 32 km stappen, of organiseerden zich in collectief transport en carpooling. 

Tot ze de apartheid op de bussen afschaften op 21 december 1956.

Op haar manier, en in alle bescheidenheid, heeft de dochter van een kuisvrouw in België 60 jaar later geweigerd haar plaats af staan. 

Ze heeft haar plaats bevochten in alle scholen waar ze niet thuishoorde. Met haar vaste benoeming heeft Nadia op haar manier de grenzen en de limieten verlegd, voor haarzelf, haar familie, voor al die van beneden, waarvan de kinderen geen plaats hebben in de academische wereld.

We hebben natuurlijk geen nood aan academici die afscheid nemen van hun klasse, die de wereld van de kuisvrouwen vergeten. 

We hebben nood aan academici, die zoals huidig universiteitsprofessor Angela Davis, het verwoordde, “tegelijk  academici, wetenschappers, activisten en revolutionairen zijn.”   

Voor mij behoort Nadia tot die categorie.

Ik herinner me dat ze de oproep ondertekende om Hamas en de Palestijnse bevrijdingsorganisaties van de Europese lijst van terroristische organisaties te halen; ik herinner me dat ze de tekst ondertekende tegen de illegale uitlevering van Nizar Trabelsi aan de Verenigde Staten; ik herinner me hoe ze nooit de rug heeft toegekeerd naar diegenen die slachtoffer zijn van het nieuwe McCarthyisme en hoe ze me, na mijn beroepsverbod als leraar in de gevangenissen, uitnodigde om een gastles te geven in haar lessen aan de unief.

Het zijn maar een paar voorbeelden van wat de titel van het boek van de nu 73 jarige Angela Davis, als boodschap meegeeft: “Freedom is a constant Struggle”, in het Frans vertaald als Une lutte sans trêve. Anders vertaald: engagement aan de kant van de onderdrukten en de armen in deze wereld, is een keuze voor het leven.

In naam van ons en van alle kuisvrouwen, bedankt Nadia !