Familie van gevangene die stierf in isoleercel in Leuven Centraal trekt naar de rechtbank
In januari
van dit jaar, nadat een Franse onderzoeksjournalist de kat de bel had
aangebonden, kwam er ook in België een onderzoek naar de woonzorgcentra van de
groep Orpea. Familieleden klaagden nochtans al meer dan een jaar over de
wantoestanden in die commerciële centra en “het gebrek aan basiszorg en
betrokkenheid”.
We willen geen doden meer
in de gevangenis
pic Socialist worker
In april 2022
ging er opnieuw een onderzoek van start, ditmaal naar de mistoestanden in de
kinderopvang. De krant Het Laatste Nieuws maakte een grote titel met de
uitspraak van een familie over hun mishandeld kind: “Mishandeling in de
kinderopvang : geen getuigen, geen camera en Arne (1,5) kan het niet vertellen.
Dus staan wij machteloos”.[1]
Wat de gevangenissen
betreft moet je aan zo’n krantentitel niet veel veranderen: ”Dood in de gevangenis:
geen getuigen, geen camera en X kan het niet meer vertellen. Dus staan wij
machteloos.” Het is het lot van de families van gedetineerden die stierven in
de Belgische gevangenissen. Om te weten te komen wat er precies is gebeurd met
je nabestaande moet je de administratieve en juridische wegen kennen. Je staat
er alleen voor. In tegenstelling tot andere landen, zoals in Frankrijk het Collectif
Les Morts de la Prison of Inquest en United Families & Friends Campaign
(UFFC) in Groot-Brittannië, is er in België geen vereniging van families van overleden
gedetineerden. Je moet zelf en alleen de moed en de energie kunnen opbrengen om
een rechtszaak in te spannen voor een zaak die de buitenwereld onverschillig
laat en waarbij geen “succes” verzekerd is. Je moet het geld hebben om die
stappen te ondernemen.
Toch zijn er families die het proberen.
Zoals de familie van Faycal Chaaban, die in
september 2006 stierf in een isoleercel in Vorst. De familie trok van rechtbank
naar rechtbank, tot bij het Europees Hof voor de Mensenrechten. Zoals de
familie van Yassine Sidali uit Hoboken, die In de nacht van zaterdag op zondag
30 oktober 2022 stierf in een isoleercel van de gevangenis van Leuven Centraal[2].
De familie heeft een klacht met burgerlijke partijstelling ingediend bij de
onderzoeksrechter. Ze vraagt een onderzoek naar “onopzettelijke doding,
schuldig verzuim en onmenselijke behandeling met de dood tot gevolg”.
Yassine
en de anderen
In de
gevangenis van Leuven Centraal kwamen op nauwelijks twee jaar tijd drie
gevangenen om het leven in “verdachte omstandigheden”. Yassine was 30 toen hij
stierf, een man van 56 stierf er op 18 juli 2020 en op 26 april 2021 stierf een
48-jarige gedetineerde. Allemaal jonge of relatief jonge mensen.
En elders.
In de
gevangenis van Brugge stierf een 30-jarige Irakese man in de nacht van dinsdag
op woensdag 28 juli 2022. In diezelfde
gevangenis pleegden negen gedetineerden zelfmoord tussen 2009 en 2015.
In de
gevangenis van Sint-Gillis werd op 5 december 2019 het lichaam van een
geïnterneerde gedetineerde (een gevangene in de psychiatrische afdeling, de
“annex” van de gevangenis) dood teruggevonden in zijn cel. Hij zou door zijn
celgenoot om het leven zijn gebracht. Een andere geïnterneerde gevangene
pleegde zelfmoord op 23 maart 2020. Op 22 november 2022 stichtte een gevangene brand
in zijn cel en overleed aan zijn brandwonden, zo melde het Brusselse parket. Veertien
dagen later hing een andere gevangene zich op in zijn cel.
Het zijn
slechts enkele voorbeelden uit een macabere lijst. En dan spreken we niet over
de (verdachte) sterfgevallen die onder de radar en in de doofpot blijven.
Driemaal
meer zelfmoorden in Belgische gevangenissen dan het Europese gemiddelde
In Europa
plegen er op een jaar tijd en op een groep van 10 000 gevangenen (rapport 2021
van de Raad van Europa[3])
gemiddeld 5 tot 6 gevangenen zelfmoord. In België zijn dat er op een jaar tijd
driemaal zoveel: 15 tot 16 gevangenen op 10 000 plegen zelfmoord in onze
gevangenissen waarmee België op de vijfde plaats komt van alle 48 onderzochte
landen.
Dit dramatische
recordcijfer is tot op heden geen onderwerp van discussie of parlementair
onderzoek. Het deksel blijft stevig vastgeschroefd op de morbide doofpot. In
welke mate de overbevolking, de voorlopige detentie[4],
het tekort of het totale gebrek aan zorg, het personeelstekort, de
gevangenisomgeving, het isolement en de uitzichtloosheid een rol spelen blijft
een vraag zonder antwoord, en vooral, zonder enig praktisch gevolg. Mijnheer
Van Quickenborne, voor wanneer een onderzoek naar de dodentol in de Belgische
gevangenissen ?
In Groot-Brittannië
ging er op 12 december 2022 voor een rechtbank in Birmingham een twee weken
durend onderzoek van start naar de dood van
Floyd Everton Carruthers, een 58-jarige psychiatrische patient. De man
stierf op 14 juni 2021 in de gevangenis van Birmingham. Het onderzoek moet volledige
klaarheid brengen in de omstandigheden van zijn dood. Floyd werd dood aangetroffen
in zijn cel nadat hij die gedurende vier dagen niet had verlaten. In diezelfde
gevangenis stierven er in 2021 ook nog vijf andere gevangenen.
De vragen
die tijdens dit onderzoek zullen worden gesteld[5]
zijn pertinent voor alle “verdachte overlijdens” in welke gevangenis ook.
In de zaak
Yassine Sidali moeten medegevangenen, personeel, dokters en directie opgeroepen
worden om te getuigen en klaarheid brengen over volgende vragen. Wellicht werpt dit ook een licht op de andere overlijdens
in Leuven Centraal.
Wat is de
medische doodsoorzaak? Was er een medisch dossier van de man? Hoe was de
medische beoordeling van de gezondheidstoestand van de betrokkene voor zijn
dood? Hadden problemen kunnen voorkomen worden als er eerdere vaststellingen
waren gedaan? Hoe is zijn aankomst en zijn verblijf in de gevangenis verlopen?
Heeft iemand van de medegevangenen of het personeel of de medische dienst gezondheids-
of andere problemen gesignaleerd? Is daar door het personeel en de directie op
gereageerd? Hebben medegevangenen of gevangenispersoneel gewaarschuwd voor een
overbrenging naar een isoleercel van de gevangene in plaats van naar een
kliniek? Had het gevangenispersoneel een acute medische noodsituatie eerder
moeten signaleren, en zo ja, had een overbrenging naar een ziekenhuis zijn dood
kunnen voorkomen? Wat heeft de dokter die Yassine voor zijn dood onderzocht, na
dit onderzoek gezegd tegen een personeelslid? Heeft zijn weigering om hem met een
ambulance naar het ziekenhuis over te brengen zijn dood tot gevolg gehad?
Vervolgt.
[1] https://www.hln.be/binnenland/hln-onderzoek-mishandeling-in-de-kinderopvang-geen-getuigen-geen-camera-en-arne-1-5-kan-het-niet-vertellen-dus-staan-wij-machteloos~ac01efe9/
[3] https://www.coe.int/en/web/prison/space ; SPACE - Council of Europe
Annual Penal Statistics
Commentaires