Je moet het gezien hebben om het te geloven. Brief van artsen en gezondsheidswerkers in de gevangenis (De Standaard 30/11)
De gedetineerden in onze gevangenissen moeten toegang krijgen tot degelijke medische zorg, schrijven 14 professionelen uit de sector.
DS 30.11.2022
De Vlaamse gevangenisdirecteurs klaagden vorige week aan dat de mensenrechten van gedetineerden systematisch worden geschonden (DS 25 november). We kunnen jammer genoeg niet anders dan ons daarbij aan te sluiten. We kunnen bovendien begrip opbrengen voor de onvrede bij het gevangenispersoneel dat in steeds moeilijkere omstandigheden aan de slag moet en elke woensdag in november en december het werk neerlegt.
Net als bij de ‘routineschendingen van de mensenrechten’ buiten de stakingsdagen en het structurele probleem van de overbevolking, merkt de burger niks van die staking. Zit of werk je ‘binnen’, dan vreet dat elke dag aan je welzijn.
‘Pillen en eten, meer zal er niet gebeuren vandaag’, vatte een eenzame bewaker in Sint-Gillis de toestand samen voor een geïnterneerde. Wat sommigen aan de andere kant van de celdeur daarvan vinden of daarbij voelen, kunnen ze nu alleen duidelijk maken door te roepen, te rammelen aan hun ‘winket’, het luikje in de celdeur, of te bonken op hun deur. Gedetineerden worden niet ‘gelucht’, krijgen geen bezoek van familie of naasten en er is in veel gevallen nauwelijks of geen toegang tot zorg.
Op stakingsdagen worden de rechten van de gedetineerden systematisch geschonden. Welke rechten schieten er eigenlijk nog over?
Die toegang tot degelijke zorg laat vaak ook buiten de stakingsdagen al te wensen over, bij een populatie die juist heel kwetsbaar is: mentaal, fysiek én socio-economisch. Zeker bij geïnterneerden kunnen we die drie vakjes vaak tegelijk aankruisen. Psychische problemen, inclusief verslaving, zijn courant, zelfmoord komt zes maal meer voor dan gemiddeld. Maar ook diabetes, hart- en vaatziekten en kwaadaardige tumoren zijn oververtegenwoordigd bij die patiënten. Belangrijk is dat veel van die aandoeningen in de hand gewerkt worden door de leefomstandigheden in de gevangenis. Zo weten we dat zelfmoord in de gevangenis vaker voorkomt bij isolatie, het ontbreken van bezoek en bij de onzekerheid verbonden aan de voorhechtenis. Het chronische gebrek aan beweging en de ‘stress’ van de opsluiting hebben hun impact op zowat elk ziektebeeld in de medische encyclopedie.
De opvolging en behandeling van al die aandoeningen zijn vaak omgekeerd evenredig met de frequentie en de ernst. Toegang tot patiënten wordt vaak bemoeilijkt, de infrastructuur is ondermaats, preventie is onbestaande. Een medisch dossier waarin men de voorgeschiedenis kan noteren en verslaggeving van ziekenhuisartsen, standaard voor patiënten buiten de gevangenis, is afwezig. De problematische leefomstandigheden en gebrek aan opvolging tijdens detentie wreken zich door hogere gezondheidskosten en recidivecijfers na vrijlating. Dat is nefast voor de gedetineerde, voor de gevangenis, maar ook voor de maatschappij.
Terug naar een willekeurige stakingsdag, waarop de consultaties en verzorging louter verlopen via het fameuze winket.
Dat is niet alleen mensonwaardig, maar maakt zorgverlening ook onmogelijk en schaadt potentieel direct de gezondheid van de gedetineerde patiënt. ‘Ongelukken’ zijn onvermijdelijk.
Onder die omstandigheden worden de rechten van de gedetineerde systematisch geschonden. Welke rechten schieten er eigenlijk nog over? Daarenboven berokkenen ze schade aan iedereen die met hen in contact komt, in het bijzonder familie, gevangenis en zorgpersoneel.
Om die en nog vele andere redenen, steunen we ten volle de terechte demarche van de directeurs en hopen we dat dit een opstap is naar een meer humane strafuitvoering.
Brecht Verbrugghe, huisarts in de gevangenis van St Gillis
Arthur Dauwe, psychiater zorg (mannen & geïnterneerd vrouwen) in de gevangenis van Brugge
Pieter Dejaeger, verpleegkundige in de gevangenis van St Gillis
Hans Jacobs, huisarts in de gevangenis van Antwerpen
Jesse Govaerts, huisarts in de gevangenis van Antwerpen
Victor Camerlynck, huisarts in de gevangenis van Antwerpen
Nicolas Pierre, huisarts in de gevangenis van Haren
Magda Geets, verpleegkundige in de gevangenis van Gent
Egmont Ruelens, voormalig huisarts in de gevangenis van Gent
Lucie Blondé, huisarts in de gevangenis van Gent
Wout De Ruyck, psychiater zorg in de gevangenis van Gent
Leo Ruelens, psychiater zorg en psychoanalyticus in de gevangenis van Oudenaarde en Beveren
Joachim Lenelle, voormalig huisarts in de gevangenis van St Gillis
Daniel Dushime, voormalig huisarts in opleiding in de gevangenis van Sint Gillis en Berkendael
Ingrid Van Den Velde, psychiater zorg in de gevangenis van Gent
Commentaires