Is er nog ergens plaats? Van Quickenborne start nieuw gevangenisjaar
Laten we beginnen met een greep uit het vakantienieuws over onze gevangenissen van de maanden juli en augustus.
6 juli 2023:
“In de gevangenis van Gent (De Nieuwe Wandeling) zitten 418 gedetineerden voor 244 plaatsen.”(1)
2 juli 2023:
“in de gevangenis van Mons (Bergen) zitten er in sommige cellen van 9 m² drie, soms vier gedetineerden, dat is onhoudbaar vooral tijdens warme périodes. De agressiviteit tegen het personeel neemt toe. Er is het probleem van wandluizen, er zijn meer en meer ratten in het gebouw, zelfs in sommige cellen”. (2)
26 juli 2023:
“vandaag hebben er nog steeds 167 Belgische gedetineerden geen eigen bed. Begin juni ging het nog om 97 gevangenen, verdeeld over zeven inrichtingen. In Gent moesten in maart nog een 70-tal gedetineerden op de grond slapen, maar begin juni daalde dat aantal en hadden bijna alle gevangenen een eigen bed. Ondertussen is het cijfer weer gestegen en moeten nog 47 mensen op de grond slapen. In Antwerpen is het aantal grondslapers wél gedaald sinds juni, van 63 tot 52 (in maart waren dat er 100!). Het gevangeniswezen meldt woensdag nog 20 grondslapers in Turnhout, 33 in Brugge en 15 in Oudenaarde”. (3)
4 augustus 2023:
“Een immense rattenplaag teistert de gevangenis van Sint-Gillis, al maanden. Er is sprake van duizenden ratten die onuitroeibaar blijken. Gevangenen klagen erover en maakten met hun (verboden) gsm-beelden die niets aan de verbeelding overlaten”.(4)
8 augustus 2023:
“Er zijn duizend gedetineerden te veel en straks wordt het nog erger: de gevangenissen zijn niet klaar om ook kortere straffen te laten uitzitten. De grondslapers op die dag: Mechelen 1, Antwerpen 65, Gent 22, Oudenaerde 8, Hasselt nieuw 6, Brugge 28, Turnhout 29, Doornik 1.”(5)
12 augustus 2023:
“Duitsland weigert moordverdachte uit te leveren aan België. De menswaardigheid kan niet gegarandeerd worden in Belgische gevangenissen”." (6)
30 augustus 2023:
“Gevangenisoverbevolking bereikt dramatische proporties in
België. De gevangenissen van het land zijn overbevolkt met 1.340 gedetineerden,
een stijging van meer dan 5% ten opzichte van vorig jaar. Volgens de Ligue des
droits humains moet het hele gevangenismodel worden herzien. Ondanks tientallen
veroordelingen van de Belgische staat door het Europees Hof voor de Rechten van
de Mens en de Belgische rechtbanken, blijft het probleem van overbevolking in
de gevangenissen verergeren. Volgens de laatste cijfers van de Algemene
Directie Gevangenissen is België overbevolkt met bijna 1.340 gedetineerden, een
stijging van 5,1% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar”. (7)
Het gevangenismodel herzien, zoals de Ligue des droits humains vraagt? Geen sprake van.
Toen een journalist een woordvoerder van het ministerie van Justitie ondervroeg
over de dramatische overbevolking in de gevangenissen, antwoordde die koudweg: “Het
is niet de situatie in de gevangenissen die onze politiek moet bepalen”.
En dus
beslist Van Quickenborne dat vanaf 1 september àlle straffen van minder dan
drie jaar, niet langer met een enkelband, maar in de gevangenis zullen worden
uitgevoerd.
Turtelboom
bis en Alexander De Croo
Sinds 1984, met Jean Gol (PRL-minister van Justitie 1981 – 1988), was het de praktijk om de korte straffen onder de drie maanden niet meer uit te voeren.
Op 17 januari 2005 was er een circulaire van Laurette Onckelinx (PS-minister van 2003-2007), die bepaalde dat straffen onder de drie jaar niet meer in de gevangenis zouden worden uitgevoerd.
In het Justitieplan van Koen Geens (CD&V-minister van 2014-2020), Van Quickenborne’s voorganger, luidde het: "Een korte gevangenisstraf, het "proberen" van de gevangenis, leidt zelden tot goede resultaten. Het draagt niet bij aan de herintegratie of de resocialisatie van de gedetineerde, maar juist tot het aanleren van slechte gewoontes."
Nu heb ik geen sympathie voor die ministers, maar men kan niet ontkennen dat ze
op dat vlak gezond verstand aan de dag legden.
Het was
Iron Lady Turtelboom ( Open-VLD-minister van 2011 – 2014) die zorgde voor een
trendbreuk die ons nog meer in het gevangenismoeras zou duwen. Tijdens haar
bewindsperiode kondigde ze aan dat vanaf nu alle korte gevangenisstraffen
moesten uitgevoerd worden in de gevangenis. Turtelboom werd geïnspireerd en
gesteund door Alexander De Croo. Hij was toen haar partijvoorzitter en hij is vandaag
de Vivaldi-premier. In zijn jeugdige overmoed aarzelde De Croo toen niet om te
stellen dat, ik citeer, “Open Vld er mag op afgerekend worden als tegen de
verkiezingen van 2014 niet àlle korte straffen worden uitgevoerd". (8)
Het was
niet meer dan blufferig electoraal opbod voor de verkiezingen. Tien jaar later grijpt
Van Quickenborne terug naar hetzelfde blauwe partijprogramma. Ingepakt in een
modernere versie. De opsluiting voor een korte periode zal een afschrikwekkend
effect hebben op de veroordeelden, zo luidt het. Rechters zullen niet langer
straffen moeten uitspreken van meer dan drie jaar om zeker te zijn dat iemand
achter de tralies verdwijnt. Over de desastreuze gevolgen van zo’n ‘korte
opsluiting’ (inzake werk, inkomen, woonst, familie...) van de veroordeelde geen
woord. Evenmin over het feit dat er gewoon geen plaats is in de gevangenissen.
Trekt uw plan, is de boodschap aan de gedetineerden in overbevolkte cellen, aan
gevangenisdirecteurs en vakbonden.
Een mooiere
illustratie van hoe Justitie en gevangenis tot een electoraal verkoopproduct
zijn verworden vind je alleen bij het Vlaams Belang.
[1] Simon Dekaezemaker DS donderdag 6 juli 2023
[2] https://www.rtbf.be/article/mons-le-bourgmestre-a-reactive-son-arrete-interdisant-de-nouvelles-arrivees-a-la-prison-11226805
[3] https://www.hln.be/binnenland/overbevolking-blijft-belgische-gevangenissen-parten-spelen-nog-meer-dan-160-gedetineerden-moeten-op-grond-slapen~ab16f48d6/
[4] Gevangenen filmen enorme rattenplaag in Sint-Gillis: “We zijn nochtans geen grotere misdadigers dan die ‘gelukzakken’ in Haren” (Brussel) | Het Nieuwsblad
[5] https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20230807_96848211
[6] https://www.hln.be/binnenland/duitsland-weigert-moordverdachte-uit-te-leveren-aan-belgie-menswaardigheid-kan-niet-gegarandeerd-worden-in-belgische-gevangenissen~ad32bac0/
[7] https://www.dhnet.be/actu/belgique/2023/08/30/la-surpopulation-carcerale-atteint-des-proportions-dramatiques-en-belgique-pourquoi-les-politiques-ne-parviennent-pas-a-enrayer-le-phenomene-6CS6REZCPBCNXP3DPXOMIGUFSY/
[8] https://m.gva.be/cnt/aid1191184
Commentaires